27 Φεβ 2008

"μουσεία"μέσα στον χρόνο

Οι μεταλλαγές στις οποίες υπόκεινται οι έννοιες μουσείο ή μουσειακό έκθεμα μέσα στο χρονικό διηνεκές αποκαλύπτουν πως η πραγματικότητα δεν έχει καμία απολύτως στέρεα διαχρονική και διαπολιτισμική υπόσταση αλλά αντίθετα δομείται μέσα από μια διαδικασία άντλησης πληροφοριών από μία βάση δεδομένων. Διαφορετική βάση δεδομένων συγκροτεί διαφορετική πραγματικότητα. Ουσιαστικά δηλαδή το κάθε πολιτισμικό σύστημα προβάλλει τους δικούς του όρους και τις δικές του ιεραρχικές αξίες πάνω στα ουδέτερα αντικείμενα προσδοκώντας στην δημιουργία μίας πραγματικότητας που να «βγάζει» νόημα για το ίδιο. Σημαντικότερος αρωγός στην προσπάθεια του ανθρώπου να προσεγγίσει και να κατανοήσει την πραγματικότητα αποτέλεσε ο επιστημονικός Λόγος (discourse) ή αλλιώς τα επιστημονικά παραδείγματα για τα οποία μίλησε ο Τhomas Kuhn.Κάθε επιστημονικό παράδειγμα τείνει να «φωτίσει» την πραγματικότητα με άξονα τους όρους που το ίδιο έχει εκ των προτέρων κατασκευάσει. Αλλαγή επιστημονικού παραδείγματος συνεπάγεται διαφορετική θέαση της πραγματικότητας. Η παραπάνω αντίληψη σηματοδοτεί την μεταμοντέρνα ή μετανεοτερική προσέγγιση όσον αφορά την πρόσληψη του πραγματικού η οποία έρχεται σε πλήρη διάσταση με την προγενέστερη ευρωπαϊκή πρόσληψη της πραγματικότητας ως μίας και μοναδικής οικουμενικής υπερ-αλήθειας η οποία εν-υπάρχει στα ίδια τα πράγματα.
Εξαιρετικό ενδιαφέρον αποτελεί η διαπίστωση πως η εννοιολόγηση ενός αντικειμένου ως μουσειακού και γενικότερα τα αίτια και οι σκοποί συγκρότησης ενός μουσείου, αποκαλύπτουν τις ψυχο-κοινωνικές, ιστορικο-πολιτισμικές, επιστημολογικές και πολιτικο-οικονομικές αλήθειες κάθε εποχής. Έτσι, κατά την περίοδο της Αναγέννησης, όπου θεωρούνταν πως τα ορατά πράγματα αντιστοιχούν ή μοιάζουν με τα αόρατα, η κατοχή μουσειακών αντικειμένων από τους πρίγκιπες και λόγιους , τους μετέτρεπε αυτόματα σε φύλακες απόκρυφης γνώσης στην οποία είχε πρόσβαση μια κλειστή ομάδα εκλεκτών. Αυτός ο τύπος μουσείου υποχωρεί με την εμφάνιση της κλασικής επιστήμης η οποία αναλύει τα πράγματα με βάση τις διαφορές τους δημιουργώντας πίνακες ταξινόμησης. Η γνώση γίνεται προσβάσιμη από μεγαλύτερη ομάδα ανθρώπων και κάνουνε την εμφάνισή τους οι πρώτες δημόσιες συλλογές. Το 1793 η μετατροπή του Λούβρου από παλάτι σε μουσείο της Γαλλικής Δημοκρατίας σηματοδοτεί την απαρχή ενός τύπου μουσείου που ουσιαστικά καλλιεργεί το καινοφανές για τα χρονικά αίσθημα της εθνικής συνείδησης . Επιπλέον το επιστημονικό παράδειγμα της εποχής υφέρπει πίσω από την εκθεσιακή λογική καθώς όλα τα αντικείμενα εκθέτονται πάνω στο πρότυπο μιας αυστηρά ακαδημαϊκής ταξινομικής κωδικοποίησης(χρονολογική ταξινόμηση) που ως πρωτεύοντα σκοπό έχει την προαγωγή της γνώσης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της νοοτροπίας αποτέλεσε η δημιουργία του Εθνικού Αρχαιολογικού μουσείου στην Αθήνα.
Τα σύγχρονα μουσεία αντίθετα εκθέτουν μία πραγματικότητα που είναι ανοιχτή σε πολλαπλές ερμηνείες . Οι κυρίαρχες επιστημολογικές παραδοχές της σύγχρονης εποχής πρεσβεύουν πως ο άνθρωπος όταν ανοίγει τα μάτια του δεν είναι η πραγματικότητα αυτό που βλέπει αλλά η πραγματικότητα που οι πεποιθήσεις, οι στερεοτυπικές καταβολές του και τα συναισθήματά του επιτρέπουν να δει. Ο νους δημιουργεί αυτό το οποίο κατόπιν βλέπει το μάτι.-

Δεν υπάρχουν σχόλια: